Czy leczenie ortodontyczne może boleć?
Jest to jedno z podstawowych pytań, które zadają mi pacjenci podczas konsultacji ortodontycznej. Odpowiedź nie jest taka prosta. To zależy np. od rodzaju aparatu (stały, ruchomy) czy tolerancji bólu pacjenta.
Zakładanie aparatu stałego jest w pełni bezbolesne. Nie należy się obawiać tej wizyty. Jedynym problemem może być czas trwania wizyty, szczególnie, jeśli zakładane są dwa aparaty jednocześnie, czyli na górny i dolny łuk. Jak jest potem? Niestety aparaty wywołują na siebie niewielki nacisk, który generuje delikatny ból. Zęby są tkliwe, wrażliwe na silniejsze bodźce. Jak możemy sobie pomóc? Najlepiej nie pobudzać reakcji bólowej, które może być spowodowane jedzeniem twardych pokarmów i stukaniem ząb o ząb. Zalecana jest dieta półpłynna. Niestety ból po założeniu aparatu utrzymuje się około trzech dni, a potem całkowicie znika. Może się też pojawić na jeden dzień lub maksymalnie dwa dni po wizytach kontrolnych, na których ortodonta wymienia łuki na silniej działające, które generują większy nacisk na zęby. Poziom odczuwania dyskomfortu zależy głównie od osobniczego progu bólu. Tak naprawdę osoby z jego niskim poziomem doświadczają jakichś odczuć bólowych.
Należy zaznaczyć jeszcze jedną bardzo ważną rzecz. Dolegliwości bólowe są najczęściej odczuwane przy aparatach stałych z ligaturami gumowymi tzw. kolorowymi gumkami. Łuki w tym aparacie działają z zwiększą siłą i muszą pokonać jeszcze siłę tarcia, która występuje w tego typie aparatu. Ten ból może też występować przy wymianie łuków na wizytach kontrolnych.
Aparaty samoligaturujące wykorzystują łuki z dodatkiem miedzi, ponieważ zapewnia im to większą sprężystość. Działają przy mniejszej sile, a dodatkowo brak ligatur powoduje że nie występuje tutaj siła tarcia. Osoby po założeniu aparatu samoligaturującego bardzo, ale to bardzo rzadko odczuwają dolegliwości bólowe, a jeżeli występują, to naprawdę są niewielkie. Oczywiście nie zwalnia to z diety półpłynnej trzydniowej po założeniu aparatu. Po wizytach kontrolnych z aparatem samoligaturującym ból nie występuje.
Jak wygląda sytuacja z dolegliwościami bólowymi przy leczenia aparatem ruchomym?
Aparaty ruchome działają głównie ortopedycznie lub czynnościowo.
Pierwsza funkcja polega na pobudzeniu do przebudowy tkanki kostnej. Nie powodują one bólu, ewentualnie pacjent odczuwa nacisk na zęby.
Drugie działanie polega na zmianie działania określonych grup mięśniowych. Tutaj również nie mamy do czynienia z odczuwaniem bólu przez pacjenta. Wprost przeciwnie, pacjent czuję się lepiej w aparacie niż bez niego.
Przy aparatach ruchomych tak jak i przy stałych mogą ewentualnie zdarzyć się podrażnienia lub zranienia błony śluzowej. Przy aparacie stałym zalecane jest używanie wtedy wosku, natomiast aparat ruchomy jest korygowany przez ortodontę na wizytach kontrolnych. Usuwana jest część ostra lub odstająca akrylu czy doginany jest element druciany, który uszkadza błonę śluzową.
Pozdrawiam Krzysztof Motyl – ortodonta Bytom, Zabrze, Gliwice.